![Picture](/uploads/1/4/4/6/144657935/st-1-panteleimon1-1_orig.jpg)
Τις ημέρες της βασιλείας του Μαξιμιανού (284-305 μ.Χ.), ολόκληρος ο χριστιανικός κόσμος δέχθηκε μεγάλο διωγμό και πολλοί ομολογητές της πίστεως στον Ιησού Χριστό μαρτύρησαν. Εκείνη την εποχή, στη χώρα της Βιθυνίας στην πόλη Νικομήδεια, μαρτύρησε για τον Χριστό ο άγιος μεγαλομάρτυρας Παντελεήμων ο ιαματικός.
Σύμφωνα με τις πηγές, ο μικρός Παντολέων γεννήθηκε στη Νικομήδεια της Μ. Ασίας, και ήταν γόνος του Ευστόργιου και της Αγίας Ευβούλης ( 30 Μαρτίου). Ο πατέρας του ήταν ειδωλολάτρης, ενώ η μητέρα του ήταν χριστιανή, ανατρέφοντας τον γιό της με τα χριστιανικά νάματα. Μετά την αναπάντεχη κοίμηση της μητέρας του, ο μικρός νέος φοίτησε στο Γυμνάσιο και ο πατέρας του τον έστειλε να σπουδάσει την ιατρική, παραδίδοντάς τον στον διάσημο γιατρό Ευφρόσυνο, για να εκπαιδευτεί και στην τέχνη του φαρμάκου.
Στις 28 Δεκεμβρίου του 303 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Μαξιμιανός κατέκαυσε 20.000 χριστιανούς σε μια εκκλησία, σκότωσε τον επίσκοπό τους Άνθιμο και καταδίκασε πολλούς άλλους σε διάφορα είδη θανάτου μετά από απάνθρωπα βασανιστήρια. Στη Νικομήδεια ζούσε ένας σεβαστός ιερέας που λεγόταν Ερμόλαος και είχε γλυτώσει απο τη πυρά. Γνωρίζοντας τον μικρό επιστήμονα και θαραλέο νέο Παντολέοντα, τον νουθέτησε πνευματικά, μιλώντας του για τις ουράνιες ευεργεσίες και θεραπείες του κυρίου Ιησού Χριστού. Με τις ψυχοσωτήριες οδηγίες του επανέφερε τον Παντολέοντα στην ορθή πίστη και απο τότε ο νέος ήταν συνεχώς κοντά του.
Μια μέρα βρήκε το σώμα ενός νεκρού παιδιού που είχε δαγκωθεί από ένα τεράστιο φίδι, και το ίδιο το φίδι να βρισκόταν κοντά στο δηλητηριασμένο παιδί. Βλέποντας αυτό, ο Παντολέων προσευχήθηκε στο όνομα του Κυρίου και το παιδί σηκώθηκε ζωντανό σαν από τον ύπνο. Τότε ο Παντολέων πίστεψε πλήρως στον Χριστό. Έστρεψε τα σωματικά και πνευματικά του μάτια προς τον ουρανό και ευχαρίστησε τον Θεό που τον κάλεσε από το σκοτάδι στο φως της γνώσης Του. Γρήγορα πήγε στον Άγιο Ερμόλαο τον ιερέα και ζήτησε να βαπτιστεί. Μετά την βάπτισή του, ο Άγιος κατέστρεψε όλα τα είδωλα στην οικία του και κατάφερε να μεταπείσει και τον πατέρα του να απαρνηθεί την ειδωλολατρία. Ακολούθως, θεράπευσε έναν τυφλό και τότε ο πατέρας του βαπτίστηκε στο όνομα της Αγίας Τριάδος.
Μετά την κοίμηση του πατέρα του ο Αγιος διένειμε την περιουσία του στους άπορους και πρόσφερε αφιλοκερδώς ιατρική περίθαλψη και θεραπεία σε όσους είχαν ανάγκη, όχι τόσο με φάρμακα όσο με την επίκληση του ονόματος του Ιησού Χριστού. Τότε ο Παντολέων έγινε αληθινά Παντ-ελεήμων, δηλαδή πανάγαθος, και με το όνομα και την πράξη έδειξε έλεος σε όλους. Δεν άφησε κανέναν να φύγει μακριά του χωρίς ελεημοσύνη και παρηγοριά.
Οι υπόλοιποι γιατροί τον φθόνησαν, προσπαθώντας να βρουν κάποια κατηγορία εναντίον του για να τον σκοτώσουν. Τον κατήγγειλαν στον αυτοκράτορα ότι περιθάλπει τους πιστούς χριστιανούς που βλασφημούν τους θεούς των ειδώλων. Οταν στάθηκε ενώπιον του αυτοκράτορα ο Παντελεήμων ομολόγησε ότι αρνείτε την προσκύνηση των ειδώλων και δοξάζει τον Ιησού Χριστό, στο όνομα του οποίου τελεί τα θαύματα. Ο αυτοκράτορας για να διαπιστώσει αν λέει αλήθεια διέταξε και έφεραν μπροστά του έναν άνθρωπο παράλυτο, τον οποίο δεν μπόρεσαν να θεραπεύσουν οι παγανιστές. Οταν ο Αγιος προσευχήθηκε ο παράλυτος σηκώθηκε, νιώθοντας δύναμη σε όλο του το σώμα. Βλέποντας αυτό το θαύμα, πολλοί από τους παρευρισκόμενους πίστεψαν στον Χριστό. Τότε ο αυτοκράτορας θύμωσε και είπε στον Παντολέοντα να προσφέρει θυσία στους θεούς, για να μην πεθάνει. Ο Αγιος αρνήθηκε και άρχισαν τα φρικτά του βασανιστήρια.
Αρχικά, κρέμασαν τον μάρτυρα γυμνό σε δέντρο βασανισμού, έξυσαν το σώμα του με σιδερένια άγκιστρα και καψάλιζαν τα πλευρά του με αναμμένα κεριά. Προσευχόμενος δεχόταν τα μαρτυρικά βασανιστήρια και θαραλέα τα αντιμετώπιζε. Επειτα, έριξαν τον Αγιο σε ένα καζάνι γεμάτο καυτό μόλυβδο, αλλά ο Αγιος δεν υπέκυψε. Μετά απο αυτό τον οδήγησαν στην θάλασσα, τον έπιασαν και του έδεσαν μια μεγάλη πέτρα στο λαιμό. Όταν ο Άγιος ρίχτηκε στη θάλασσα δεν βυθίστηκε, αλλά περπάτησε στην επιφάνειά της, και ο αυτοκράτορας έμεινε άφωνος και από αυτό το θαύμα. Στη συνέχεια, ο τύραννος διέταξε να τον ρίξουν στα άγρια θηρία. Οταν ο Αγιος βρέθηκε ανάμεσά τους τα ζώα δεν όρμησαν να τον κατακρεουργήσουν, αλλά στέκονταν μπροστά του ήμερα και φρόνιμα.
Τις επόμενες ημέρες ο τύραννος διέταξε να φτιάξουν έναν τρομερό τροχό, στερεωμένο με αιχμηρές ακίδες, να δέσουν επάνω του τον Αγιο και να τον κυλίσουν για να διαλυθεί το σώμα του . Ομως ο τροχός γύρισε και θανάτωσε όλους τους παρευρισκομένους εκτός απο τον Αγιο. Συνειδητοποιώντας ότι ήταν αδύνατο να εκτρέψει τον Μάρτυρα από την πίστη του, ο αυτοκράτορας διέταξε να τον χτυπήσουν σκληρά. Αφού τραυματίστηκε βαριά, καταδικάστηκε σε θάνατο με αποκεφαλισμό. Την προηγουμένη του μαρτυρίου του, στις 26 Ιουλίου, αποκεφαλίστηκαν ενώπιον του αυτοκράτορα οι Ερμόλαος, Ερμίππος και Ερμοκράτης. Την επομένη, οι στρατιώτες οδήγησαν τον Παντελεήμονα έξω απο την πόλη, τον έδεσαν σε μια ελιά και ο δήμιος χτύπησε με ξίφος τον Άγιο στο λαιμό. Ωστόσο, το σίδερο λύγισε σαν κερί, και ο Άγιος δεν τραυματίστηκε. Βλέποντας το θαύμα πίστεψαν πολλοί και τότε ενας τον αποκεφάλισε και αντί αίματος έτρεξε γάλα. Αμέσως, η ξερή ελιά καλύφθηκε με καρπό από τη ρίζα μέχρι την κορυφή. Το μαρτύριο έγινε στις 27 Ιουλίου του 304 μ.Χ.
Όταν ο αυτοκράτορας πληροφορήθηκε αυτά τα θαύματα, διέταξε να κοπεί αμέσως η ελιά σε κομμάτια και να καεί με το σώμα του Αγίου. Μετά το σβήσιμο της φωτιάς, οι πιστοί πήραν το σώμα του Μάρτυρα από τις στάχτες, εντελώς αβλαβές από τη φωτιά, και το έθαψαν με τιμή στη περιοχή που ονομάζονταν «του σχολαστικού Αδαμαντίνου».
Ο Αγιος Μεγαλομάρτυς και Ιαματικός Παντελεήμων συγκαταλέγεται στη χορεία των Αγίων Αναργύρων ιατρών.
Ἀπολυτίκιον τοῦ Ἁγίου. Ἦχος γ’
Ἀθλοφόρε ἅγιε, καὶ ἰαματικὲ Παντελεῆμον, πρέσβευε τῷ ἐλεήμονι Θεῷ, ἵνα πταισμάτων ἄφεσιν, παράσχῃ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.
Κοντάκιον τοῦ Ἁγίου. Ἦχος πλ. α´.
Μιμητὴς ὑπάρχων τοῦ Ἐλεήμονος, καὶ ἰαμάτων τὴν χάριν παρ’ αὐτοῦ κομισάμενος, ἀθλοφόρε καὶ Μάρτυς Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, ταῖς εὐχαῖς σου, τὰς ψυχικὰς ἡμῶν νόσους θεράπευσον, ἀπελαύνων τοῦἀεὶ πολεμίου τὰ σκάνδαλα, ἐκ τῶν βοώντων ἀπαύστως· Σῶσον ἡμᾶς Κύριε.
Στον αγιογραφικό κύκλο του Αγ. Παντελεήμονος η πιο γνωστή απεικόνιση ειναι η εικόνα του με τις 16 σκηνές απο το βίο του περιμετρικά, έργο του 13ου μ.Χ. αιώνα που βρίσκεται στην Ι. Μονή Αγίας Αικατερίνης Σινά.
Σίλας Κουκιάρης (Αρχιμ.), "Εικόνα του Αγίου Παντελεήμονος με σκηνές του βίου του στη Μονή Σινά", στο Δελτίο Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, 27 (2006), 233-244.
ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/deltion/article/view/4276
ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΛΕΠΕ:
Συμεών μεταφραστού, Μαρτύριον του Αγίου και Ευδόξου Μάρτυρος Παντελεήμονος, P.G. 115, 447-478.
books.google.gr/books?id=CydKAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=el&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false
Βίος και μαρτύριον του εν αγίοις μεγαλομάρτυρος αθλοφόρου και ιαματικού Παντελεήμονος εορταζομένου τη κζ΄. Ιουλίου. Εν Κωνσταντινουπόλει, Τύποις Μαρκαρίαν, 1885.
anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/4/5/7/metadata-425-0000071.tkl&do=96785.pdf&lang=el&pageno=1&pagestart=1&width=354.24%20pts&height=513.12%20pts&maxpage=14